Mae'r gweithdy hwn yn cynnig dewis o 5 gwahanol fath o wybodaeth a rennir ar-lein i drafod materion posibl.
Gwnaethom lunio'r deunyddiau hyn i annog trafodaeth a darparu cyfarwyddyd ar beth i'w ystyried cyn postio neges neu rannu gwybodaeth yn gyhoeddus.
Dewiswch un o'r lluniau isod i ddechrau arni.
Ysgrifennwyd erthygl ddigrif yn 2012, yn rhoi hanes ffug gyda thystiolaeth ddychmygol, yn honni'r gwirionedd y tu ôl i hunaniaeth Goofy fel buwch. Ers hynny, mae'r gamwybodaeth wedi cael ei defnyddio fel abwyd clicio gan nifer o wefannau gwahanol.
Beth yw 'abwyd clicio'?
Abwyd clicio yw cynnwys sy'n ceisio denu sylw ac annog ymwelwyr i glicio ar ddolen i dudalen we benodol.
Felly, diben abwyd clicio yw eich temtio i glicio ar ddolen. Pam?
Mae hysbysebu'n dod ag incwm i berchnogion gwefannau. Bob tro y bydd rhywun yn edrych ar hysbyseb, caiff y gwesteiwr ei dalu. Mae rhai pobl a chwmnïau wedi penderfynu manteisio ar hyn drwy lenwi eu safleoedd â llawer o hysbysebion i amlhau elw. Os nad yw un tudalen yn ddigon, maent yn aml yn lledaenu'r stori dros nifer o dudalennau. I sicrhau bod pobl yn darllen drwy'r holl erthygl (ac felly'n 'gweld' yr holl hysbysebion) mae'n rhaid iddynt ddod o hyd i benawdau a lluniau dolen a fydd yn dal sylw pobl.
Yn anffodus, yn yr un modd â phopeth ar-lein, mae yna hefyd risgiau eraill sy'n gysylltiedig â chlicio ar, neu rannu, dolen anhysbys.
Sut y gall dolen fod yn beryglus?
Gall dolenni ysgogi lawrlwythiadau (gan gynnwys maleiswedd a firysau), mynd â chi i safleoedd amhriodol annisgwyl, neu ganiatáu casglu data a allai gael ei werthu ymlaen.
Beth yw eich awgrymiadau ar gyfer rhannu'r rhain?
Os bydd un o'r rhain yn gwneud i chi chwerthin, neu'n dal eich sylw drwy godi cwestiwn yr hoffech wybod yr ateb iddo, dyma ein cyngor:
Mae hon yn neges gyhoeddus ar Twitter, yn wir hon oedd yn ymddangos gyntaf wrth i ni chwilio am yr hashnod hwn.
Beth mae'r hashnod yn ei olygu/gwneud?
Mae hashnod yn dangos neges drydar yn gyhoeddus o fewn grŵp o bynciau tebyg a hefyd yn ei gwneud hi'n haws chwilio amdano, gan unrhyw un.
Po fwyaf y caiff hashnod ei ddefnyddio, y mwyaf y bydd yn trendio. Trwy hoffi neu ail-drydar, rydych chi'n helpu i wthio'r hashnodau sydd ynghlwm yn uwch i fyny'r rhestr.
Mae rhai pobl yn defnyddio hashnodau sy'n trendio i gynyddu eu cynulleidfa eu hunain mewn ymgais i ennill mwy o ddilynwyr.
Beth sydd o'i le â hynny?
Yn gyffredinol, does dim o'i le â'r cysyniad. Fodd bynnag, gallai hashnodau fel hyn fod yn niweidiol i lawer o bobl.
Trwy ddatgan yn gyhoeddus faint yr ydych chi'n casáu eich swydd, rydych chi hefyd yn awgrymu bod y cwmni yr ydych chi'n gweithio iddo yn wael/diflas/ddim yn poeni am ei staff. Gallai hyn, yn ei dro, effeithio ar benderfyniad cwsmeriaid presennol neu ddarpar gwsmeriaid.
Fel y gallwch ddychmygu, ni fyddai cyflogwr/pennaeth/cwmni'r unigolyn hwn yn hapus pe bai yna unrhyw beth i'w cysylltu â'r neges hon. Mae pobl wedi colli eu swyddi o ganlyniad i hashnod neu neges gyhoeddus annoeth.
Beth am ail-drydar neu hoffi hwn?
Mae'r ffaith eich bod wedi chwilio am yr hashnod hwn neu wedi meddwl ei fod yn addas i'w rannu yn codi cwestiynau ynghylch y modd yr ydych chi'n teimlo am eich cyflogaeth eich hun.
Felly, beth yw eich cyngor am hashnodau?
Y prif beth i'w ystyried yw a oes yna unrhyw un nad ydych eisiau iddynt ei weld. Os taw'r ateb yw oes, yna peidiwch â'i ddefnyddio.
Fel rheol mae'n arfer da i osgoi rhoi negeseuon ar unrhyw lwyfan gymdeithasol am eich teimladau ynghylch gwaith, crefydd, hil, rhywioldeb, neu wleidyddiaeth.
Mae'r neges yr ydym wedi'i darparu ar gyfer yr adran hon wedi cael ei ffugio drwy ddefnyddio templed Instagram ffug a llun oedd ar gael yn rhad ac am ddim. Fodd bynnag, roeddem eisiau amlygu'r risgiau sy'n gysylltiedig â neges o'r fath.
Mae'r neges hon yn dangos pa mor hawdd yw hi i ddangos eich pethau mwyaf gwerthfawr, a hefyd gadael eich hun yn agored i gael eich lladrata yn ystod eich amser i ffwrdd.
Cofiwch, mae defnyddio hashnodau'n darlledu eich negeseuon ymhellach, bydd unrhyw un sy'n gwneud sylw, yn hoffi neu'n rhannu'r neges yn lledaenu'r wybodaeth ymhellach. Efallai mai chi fydd yn rhoi'r wybodaeth hon i'r troseddwr sy'n ei defnyddio.
Felly, peidiwch â phostio neges pan fyddwch i ffwrdd?
Dyna'r neges gyffredinol, peidiwch â chyhoeddi i bawb pryd fydd eich cartref yn wag, neu am ba hyd oherwydd gallai'r wybodaeth hon gynorthwyo lladron a throseddwyr eraill.
Peth arall i'w wirio - a yw'r llwyfannau cyfryngau cymdeithasol yr ydych yn eu defnyddio yn rhoi dewisiadau mewngofnodi neu GPS sy'n dweud wrth bobl eraill ble'r ydych chi. Os ydych chi'n mewngofnodi ar-lein mewn gwesty mewn gwlad dramor, rydych chi'n cyhoeddi i'r byd nad oes neb gartref.
Ond beth am fy holl luniau gwyliau?
Y cyngor gorau yw i chi eu harddangos ar ôl i chi ddychwelyd. Nid yn unig y bydd hyn yn eich diogelu rhag lladrad, ond gall hefyd arbed arian i chi ar eich bil rhyngrwyd.
Mae'r ffoto hwn ar gael yn gyhoeddus ar-lein. I ddechrau mae'n ymddangos fel enghraifft dda o declyn i ysbrydoli ac ysgogi yn y cartref neu'r gweithle.
Rwy'n dyfalu bod yna 'ond'...
Wrth edrych yn agosach ar y llun, roedd rhaid i ni ychwanegu rhywfaint o sensoriaeth drwy bylu. Edrychwch ar y fersiwn isod i weld faint o bylu oedd ei angen (roedd ein pylu ni yn fwy cynnil yn y fersiwn uchod - doedden ni ddim eisiau datgelu'r broblem yn rhy hawdd).
Beth oedd angen ei sensro?
Roedd pump o'r achosion i guddio rhifau ffôn, un i bylu rheg, a'r olaf i guddio dyfyniad pryderus ynghylch marwolaeth.
A oedd y bobl dan sylw'n disgwyl i'w mewnbwn gael ei rannu ar-lein i'r byd i gyd ei weld, neu dim ond ei ddefnyddio yn y gweithle? Mae'r cynnwys yn awgrymu'r olaf, sy'n golygu bod postio neu rannu hwn yn torri preifatrwydd ac, mewn rhai gwledydd, cyfreithiau diogelu data (yn arbennig wrth gynnwys enwau drws nesaf i rifau ffôn).
Ein cyngor yw gwirio eto beth yr ydych yn tynnu ffotograff ohono i wneud yn siŵr nad yw'n cynnwys unrhyw fanylion personol, yn arbennig os nad eich manylion chi ydyn nhw.
Cofiwch ofyn am ganiatâd gan yr holl gyfranogwyr bob tro cyn rhannu prosiectau tîm fel hyn ar-lein.
Ym mis Mawrth 2021, cafodd llong gargo fawr wrthdrawiad a blocio Camlas Suez yn yr Aifft am nifer o ddiwrnodau. Gwnaeth hyn flocio prif lwybr morgludiant rhyngwladol, gan achosi gwerth biliynau o ddoleri o atalfa, ac achosi oedi mewn danfon nwyddau ar draws y byd.
O ganlyniad i dyndra uchel ynghylch y digwyddiad, nid yw enw capten y llong wedi cael ei ryddhau eto (wrth i hyn gael ei ysgrifennu) i'w ddiogelu.
Os yw hynny'n wir, pam mae'r erthygl hon yn ei henwi?
Dydy hi ddim. Dyma bennawd wedi'i ffugio (gyda photoshop) a gafodd ei rannu ar y cyfryngau cymdeithasol. Roedd Marwa Elselehdar (y fenyw yn y llun) gannoedd o filltiroedd o Gamlas Suez pan ddigwyddodd hyn.
Mae'r neges hon yn enghraifft o seiberfwlio yn erbyn menywod llwyddiannus, ond hefyd yn dangos sut y gall ffug newyddion gael ei ddefnyddio i atgyfnerthu ystrydebau rhywedd.
Yn yr Aifft, gwlad lle mae menywod yn dal i orfod ymgyrchu am hawliau cyfartal, gall cyhuddiadau o'r fath gael effaith negyddol.
Trwy rannu, hoffi neu wneud sylwadau ar neges o'r fath, rydych chi'n cynorthwyo i ledaenu celwyddau am unigolyn yn ogystal â chynorthwyo agenda tywyll y crewyr i atal y symudiad hawliau cyfartal yn yr Aifft.
Os oes neges 'newyddion' yn enwi unigolyn, peidiwch â'i rhannu ymhellach (mae hynny'n cynnwys drwy roi sylw neu hoffi) nes eich bod wedi gwirio'r peth ar safle newyddion dibynadwy (megis y BBC). Os yw'r erthygl yn wir, rhannwch hi o'r ffynhonnell ddibynadwy. Os na allwch ddod o hyd iddi edrychwch ar snopes.com (maent yn wefan gwirio ffeithiau ddibynadwy) Os yw'n ffug, rhowch wybod am y neges wreiddiol - mae'r rhan fwyaf o lwyfannau cyfryngau cymdeithasol yn barod iawn i dynnu enghreifftiau o seiberfwlio a ffug newyddion o'u llwyfannau.
